Het ge
dicht dat Marieke Lucas Rijneveld onlangs met ons deelde in de Volkskrant, onder de titel Waar ik aan denk, handelt over stil zijn, over rouw die niet in twee minuten past en over hoop. Hoezo stilte? Nooit tijd genoeg om alle oorlogen en alle leed te herdenken. En kun je wel echt stil zijn als je de oorlog nooit hebt meegemaakt?
Het doet me denken aan een moment uit mijn jeugd, ergens begin jaren ’60. Ik stond met mijn opa bij het oorlogsmonument aan de in Voorburg. Toen kwam daar de A12 vanuit Utrecht nog uit op de rotonde van het Koningin Wilhelminaplein. Alle auto’s op de snelweg stonden stil tijdens de twee minuten stilte. Nou ja, bijna allemaal. Midden in die stilte stopt er piepend een auto, een man stapt uit en zegt met luide stem: “Wat is er aan de hand?”. Korte stilte tot een medepassagier roept: “Oh, verrek, het is dooieherdenking!” Mijn opa bleef onbewogen staan, in stilte en ik zag een traan uit zijn ooghoek rollen. Stilte is zó belangrijk, ook al is het maar twee minuten. Want, zo schrijft Rijneveld, “Vrede past precies in twee minuten”.